Beluister de podcast (of lees verder wat er in de podcast staat).

Samenwerken en Free-rider

Samenwerken gaat over mensen. Open deur.

Samenwerken kan iedereen.

Samenwerken gaat over eerlijkheid en rechtvaardigheid. Hierover later meer.

Een gemeenschappelijk doel is een eerste belangrijke voorwaarde om samen te werken.

O ja, de reden dat je samenwerkt is omdat je iets niet alleen kan bereiken. Omdat bepaalde kennis of vaardigheden ontbreken. Of gewoon omdat er te veel werk is voor 1 persoon.

Als je met 10 man aan een lopende band staat dan is er sprake van geregelde samenwerking. Maar de moeilijkere is de samenwerking die minder of nauwelijks geregeld is.

Samenwerking speelt zich af in teams en tussen teams. Maar de principes blijven hetzelfde.

Oke, het is wel zo dat bij samenwerking tussen teams dat teams vaak met hun eigen werk zo druk zijn. het eerste dat blijft liggen het werk is het werk voor een ander team.

Succesvol samenwerken gaat om individuele belangen en het zogenaamde free-rider probleem. Of om het nog lastiger te maken: samenwerking is een investering in de toekomst.

Ik zal dit toelichten aan de hand van een voorbeeld. Stel ik word gevraagd om een vriend te helpen met zijn huis opknappen en dat doe ik. De volgende keer vraag ik hem om hulp en dan zegt hij nee.

Er zijn een paar dingen aan de hand: ik zeg ja omdat ik hem wil helpen en bewust of beter gezegd onbewust investeer ik in de toekomst. Ik ga er van uit dat hij mij helpt als ik daar om vraag. Maar wat blijkt mijn vriend is een free-rider. Dat woord heb ik niet verzonnen dat is in de sociale wetenschappen een gangbaar begrip. Het betekent dat iemand eenzijdig profiteert van de samenwerking. De wederkerigheid is weg. En dat betekent grote kans op einde van de samenwerking.

Kortom om samenwerking te laten slagen moet de meerwaarde van die samenwerking duidelijk zijn en het free-rider probleem moet worden opgelost.

Succesvol samenwerken gaat zelden over de vraag of iemand kan samenwerken. Het gaat om het systeem er om heen dat samenwerking mogelijk maakt of niet.

Nog een voorbeeld: je werkt in een bedrijf als consultant en jullie doel is om bekend te staan als beste bureau van Nederland. Prachtige ambitie die heel veel energie zou moeten geven. Maar je hebt ook aan het eind van het jaar een beoordeling en jou is een bonus beloofd als je een hoge omzet haalt. Die individuele doelstelling staat haaks op de collectieve doelstelling.

https://www.youtube.com/watch?v=fZ7LwYPiA1I

Het systeem dat samenwerking bevordert bestaat onder andere uit communicatie en transparantie. In het voorbeeld van mijn vriend was direct duidelijk dat er sprake was van het free-riders probleem. Maar stel jij werkt in een team van 15 medewerkers, dan weet je echt niet wat de bijdrage is van je collega’s. De oplossing is communicatie en transparantie. Je kan je voorstellen dat 1 keer per maand een werkoverleg geen goed idee is. Een dagelijkse bijeenkomst van 10 minuten (Dagstart) is dan een betere manier. Wat ook helpt is het visueel maken van de bijdrage. Een prestatiebord of verbeterbord aan de muur is een prima manier om transparantie te bereiken.

Nog een aspect wat zeer bepalend is voor dat systeem wat het succes van samenwerken bepaalt: leiderschap.

Als de groep samenwerkt is er behoefte aan coördinatie. Die coördinatie kan informeel plaatsvinden. In teams is veelal sprake van een formele leider. Deze formele leider heeft dus macht (en hopelijk ook gezag) en die macht heeft grote invloed op de samenwerking. Wat zijn de bedoelingen van de leider? Heeft hij/zij eigen belangen of dient hij/zij de belangen van de groep? En welke rol heeft de leider wat betreft de zelfstandigheid (autonomie) van de teamleden?

Natuurlijk zijn er ook zaken die je kan leren om beter samen te werken, denk aan het geven of ontvangen van feedback. Ook heeft een team baat bij bepaalde gedragsnormen.

Wellicht een vreemde m.b.t. samenwerking is het onderwerp Werkinstructie. Werkinstructies beschrijven wat er gedaan moet worden. Je zou het kunnen zien als de eerder genoemde gedragsnormen. Werkinstructies bieden duidelijkheid en zorgen voor eerlijkheid.

Concrete tips

  1. wees alert op de individuele belangen versus de teambelangen
  2. samenwerken gaat over rechtvaardigheid en eerlijkheid. Voorkom het free-rider probleem bv met een dagstart
  3. werkinstructies zijn niet alleen een prima middel om de kwaliteit van het werk te bevorderen

Context voor optimale samenwerking

context voor optimale samenwerking