Motivatie in jouw team verbeteren?

Elke manager wil betrokken en bevlogen medewerkers.

Medewerkers die initiatief nemen, pro-actief zijn en eigenaarschap vertonen.

Inzicht in het onderwerp motivatie helpt om dit te bereiken.

We gebruiken een praktijk-case bij een logistiek dienstverlener om het begrip motivatie te verduidelijken en we laten zien welke mogelijkheden er zijn om de motivatie te verbeteren.

Motivatie, eerst even wat theorie

Iedereen wordt gedreven door belangen. Je belang stuurt je emotie en gedrag. Dit belang stuurt ook je motivatie en je houding (attitude).

Motivatie verschilt van emotie doordat de richting en intensiteit langdurig in stand gehouden worden, terwijl emotie een kortdurend fenomeen is.

Motivatie gaat in de kern over de verwachting dat in de toekomst belangen zullen worden ingevuld.

Een belangrijk element daarbij is dat iemand de overtuiging heeft dat zijn acties in het hier en nu bijdragen aan de realisatie van die belangen.

Die verwachting hangt samen met zaken als competentie, zelfbeeld en de perceptie van controle over de situatie.

Er zijn twee type doelen waar mensen zich op kunnen oriënteren. Meesterschap-oriëntatie en prestatie-oriëntatie. Simpel gezegd je leert omdat je het leuk vindt of je leert omdat je een diploma wil halen. De beide typen doeloriëntatie leiden niet alleen tot een verschillend soort motivatie maar ook tot verschillende gevoelens en gedragingen. Intrinsieke motivatie en extrinsieke motivatie.

Iemand zijn doel oriëntatie wordt deels bepaald door persoonlijkheid en deels door omstandigheden.

Als manager is het van belang omstandigheden te creeren om medewerkers te motiveren.

Praktijk-case logistiek dienstverlener

Bij een groothandel werken 125 medewerkers in het distributie-centrum. Hun werkzaamheden bestaan uit het ontvangen van goederen, controleren, bewaren van de goederen en als klanten bestellingen doen dan deze goederen verzamelen (order-picken) en klaar zetten voor transport. Transport is uitbesteed aan een externe partij.

Volgens de directie is de productiviteit te laag om winstgevend te zijn en deze productiviteit moet minimaal 10% verbeteren. De productiviteit is uitgedrukt in het aantal colli wat een orderpicker per uur kan verzamelen.

De oplossing harder werken is geen blijvende oplossing. De volgende oplossingen zijn bedacht:

  1. beter plannen op basis van de bestellingen van de klanten
  2. flexibel kunnen inspelen op de hoeveelheid werk
  3. inzicht in de prestaties en klachten
  4. slimmere indeling van de goederen op basis van verkoopvolume
  5. controle of de juiste goederen zijn verzameld anders inrichten zodat er geen opstoppingen in het magazijn ontstaan

Om deze veranderingen succesvol door te voeren was een belangrijke drempel de motivatie bij de teamleiders en in mindere mate de motivatie bij de medewerkers.

Motivatie, hoe zorg je daarvoor?

De kern bij de teamleiders is de vraag: kan ik de nieuwe werkwijze aan en wat betekent dat voor mijn werk. Zoals eerder gezegd wordt motivatie bepaald door de belangen die iemand heeft. De volgende belangen zijn hier aan de orde

  1. Meesterschap
  2. Autonomie
  3. Rechtvaardigheid
  4. Connectie
  5. Sociale status
formele belangen toelichting positieve gevoelens negatieve gevoelens
1 Meesterschap Het belang ergens goed in te zijn/worden. Leren. Ontwikkelen gevoelens van competentie, leergierig, interesse, passie, flow gevoelens van incompetentie, onvermogen, verveling
2 Autonomie het belang eigen beslissingen te kunnen nemen en zo zelfsturend te zijn in je eigen werk gevoelens van zelfstandigheid, vrijheid afhankelijkheid, machteloosheid, onderdrukt voelen (macht van een ander)
3 Rechtvaardigheid het belang dat zaken eerlijk en rechtvaardig verlopen behulpzaamheid, dankbaarheid, oprechtheid, trouw, openheid boosheid, schuld, schaamte, verontwaardiging
4 Connectie het belang een positieve en betekenisvolle relatie aan te gaan met anderen warmte, liefde, vriendschap, intimiteit eenzaamheid, angst voor afwijzing of uitsluiting, iemand missen, verdriet (verlies)
5 Sociale status het belang de eigen sociale positie en daarme sociale invloed te optimaliseren trots, ambitie, bewondering, aanzien faalangst, mislukking, schaamte, minderwaardigheid, afgunst, jaloezie

bron: Psychologie van gedrag in organisaties, auteur Max Wildschut.

In deze praktijk-case zijn de volgende acties gedaan om de teamleiders te motiveren:

  1. Verteld is wat het belang is van een goede productiviteit. Het doel is daarmee duidelijk geworden. Echter het is daarmee nog niet hun doel geworden.
  2. Verteld is dat ze geholpen worden om dit doel te bereiken en dat ze het traject als een persoonlijk leer- en ontwikkeltraject kunnen zien. Dit sluit aan bij Meesterschap (of ook wel vakmanschap genoemd).
  3. Kleine successen zijn tussentijds gevierd om te laten zien dat we op de goede weg zijn, dit geeft erkenning en waardering. En het zorgt voor vertrouwen. Hiermee wordt extrinsieke motivatie heel langzaam intrinsieke motivatie. De eerder benoemde doel-orientatie is namelijk aan het verschuiven van prestatie-orientatie naar meesterschap-orientatie.
  4. Het benoemen en vieren van successen werden gedaan in bijeenkomsten waar alle teamleiders aan deelnemen. Het was dus voor iedereen duidelijk welk gedrag werd gewaardeerd. Ook daar was een kantelpunt: de eerste succesvolle teamleider werd toch nog een beetje vreemd aangekeken door de overige teamleiders die nog geen succes hadden geboekt.
formele belangen omstandigheden die ruimte geven voor invulling (kansen) omstandigheden die belangen frustreren
1 Meesterschap mogelijkheid een vak te leren en uit te oefenen; interessante en haalbare uitdagingen eenvoudig en monotoon werk, onduidelijke doelen en onhaalbare doelstellingen
2 Autonomie inspraak, zelf beslissingen mogen nemen sterke top-down sturing, autoritair leiderschap
3 Rechtvaardigheid eerlijk, open en respectvol met elkaar omgaan uitbuiting, gebrek aan transparantie, vriendjespolitiek
4 Connectie hecht team, baanzekerheid, gezamenlijke focus wantrouwen, onderling concurrentie, conflicten
5 Sociale status carrieremogelijkheden, je kunnen onderscheiden, erkenning geen mogelijkheden tot groei, disrespectvol worden behandeld

bron: Psychologie van gedrag in organisaties, auteur Max Wildschut.

Taken van een manager

Een manager / teamleider heeft vele taken. Niet alleen zorgen dat het dagelijkse werk wordt gedaan maar ook het stimuleren, motiveren en coachen van medewerkers hoort daarbij. Veelal ook contact met (interne) klanten en tevens zorgen dat er verbeteringen bedacht en gerealiseerd wordt. En dat in 40 uur!

Belangrijk is dat het team zich ontwikkelt. Achter de feiten aanlopen of brandjesblussen is niet wat je wil.

Je wil van een groep mensen een team maken. Daarvoor is o.a. een gemeenschappelijk doel nodig. En een ander belangrijk punt is de samenwerking tussen de teamleden (en met andere teams). Veel managers denken dat samenwerking bepaald wordt door iemand zijn/haar vaardigheden. Dat is maar deels waar. Samenwerking wordt grotendeels bepaald door de omstandigheden (de organisatie context), zoals in dit artikel staat beschreven.

taken van een manager coimbee
team volwassenheid Coimbee en betrokkenheid