Leiderschap voor continu verbeteren
Bij de term ‘leiderschap’ denken we al snel aan een krachtige, succesvolle visionair; een (meestal) man, die vanuit zijn ivoren toren de weg wijst en gehoorzaamheid en discipline afdwingt.
Kenmerkend aan Lean leiders is echter meer een coachende dan een belerende stijl. Ze zijn graag op de werkvloer, ze zijn bescheiden en durven zich kwetsbaar op te stellen. Ze geven hun fouten toe en weten dat ook zij continue moeten leren.
Ze nemen wel degelijk actief en resultaatgericht de leiding, maar doen dat vanuit een dienende houding en om aan te zetten tot een constante ontwikkeling en verbetering.
Vanuit dat vertrekpunt vragen ze door naar de grondoorzaak (de ‘root cause’) van een bepaald probleem via de ‘5Why’-techniek. Die gaat ervan uit, dat het eerste antwoord op de vraag, waarom iets fout gaat of niet lukt, vaak niet het echte probleem is. De grondoorzaak wordt vaak pas gevonden door (veel) dieper door te vragen.
Lean leiders weten vervolgens heel goed dat het belangrijk is dat medewerkers zich betrokken voelen, willen ze met oplossingen of verbetersuggesties komen. Lean leiders zorgen dus voor de sfeer en omgeving waarin medewerkers zich gesteund voelen om dingen te doen die ze nog nooit gedaan hebben.
Het mooie aan Lean is dan, dat verbeteren en leren hand-in-hand gaan.
Lean leiders denken lange-termijn, zijn geen ‘brandjes-blus’-types. Ze weten exact wat er op de werkvloer (gemba) speelt en houden altijd het klantbelang voor ogen.
Lean leiderschap, hoe ontwikkel je dat?
Allereerst begint Lean leiderschap bij jezelf. Wil je medewerkers ontwikkelen? Wil je klanten centraal stellen? Heb je geduld om langere termijn te kunnen denken en handelen?
Als de wil er is dan kan je gericht starten aan jouw Lean leiderschap.
- benoem het (lange termijn) doel en houd dit telkens bij alles wat je of jouw team doet voor ogen en communiceer daarover
- luister, hoor werkelijk wat medewerkers en klanten zeggen, doe geen aannames, vat samen en vraag door
- respecteer ideeën, meningen en visies
- probeer medewerkers uit te dagen om nog beter te presteren, niet door harder te werken maar door slimmer te werken
- geef ruimte, geef feedback (liefst positief) en wees duidelijk
- creëer een veilige (fysiek en sociaal) omgeving waar medewerkers zich durven te uiten en waar fouten gemaakt mogen worden. Het gaat om wederzijds vertrouwen en “dat komt te voet en gaat te paard”
- wees het goed voorbeeld
- besteed veel tijd en aandacht wat er op de “werkvloer” gebeurt
- faciliteer, steun en motiveer
- zorg voor tijd en ruimte om verbeteringen te realiseren en hanteer een wetenschappelijk bewezen aanpak (PDCA cyclus) gericht op leren en experimenteren; maak ruimte voor reflectie.
- weet dat verbeteren niet primair is gericht op kosten-besparingen maar op het maximaliseren van klant-waarde (doorlooptijd verkorten, kwaliteit verbeteren)
- zorg dat er een dagstart is en heb oog voor hoe medewerkers in hun vel zitten
- proces-verbeteren gaat hand in hand met teamontwikkeling
- het overzicht van de werkzaamheden en verbeteringen is zoveel als mogelijk visueel en voor iedereen transparant
Veel aspecten lijken wellicht op ‘normaal’ leiderschap. Het is m.n. de gestructureerde aanpak (PDCA), de focus op het ontwikkelen van mensen en de lange termijn visie, die het verschil maken.
| Traditionele leider | Lean leider |
| werkt volgens een financieel plan | werkt toe naar “True North” |
| snele resultaten | geduldig |
| trots | nederig |
| snel de ladder beklimmen | intens leerproces en de ladder stapje voor stapje mogen beklimmen |
| resultaat tegen elke prijs | het juiste proces om steeds de juiste resultaten te bereiken |
| doelstellingen bereiken door middel van mensen | mensen ontwikkelen door procesverbetering |
Bron: Lean leiders ontwikkelen op alle niveaus (ISBN 978-0-9914932-5-8) auteur Jeffrey K. Liker
